Μην ελπίζεις στις εκλογές
Πάρε την κατάσταση στα χέρια σου
Όπως είναι εμφανές από την ξαφνική πλήθυνση των αφισών κάθε παράταξης και την υπερπροσπάθειά τους για πολιτική παρέμβαση σε όλο το εύρος του φοιτητικού σώματος, βρισκόμαστε για άλλη μια χρονιά ενώπιον των φοιτητικών εκλογών. Η απαξίωση του θεσμού είναι πλέον αδιαμφησβήτητη, με το εκλογικό σώμα να μην αγγίζει καν το μισό των ενεργών φοιτητών. Αξίζει να αναρωτηθούμε από που πηγάζει η απαξίωση αυτή, η οποία δυστυχώς επεκτείνεται σε απαξίωση κάθε μορφής πολιτικής οργάνωσης εντός του πανεπιστημίου. Η επέκταση αυτή ωστόσο δεν είναι κάτι το απαραίτητο, και σίγουρα όχι θεμιτό. Στο παρόν κείμενο θα γίνει μια απόπειρα συνοπτικής παρουσίασης μιας λίγο διαφορετικής οπτικής πάνω στο θεσμό των εκλογών και, κυρίως, τη φοιτητική οργάνωση γενικότερα.
Γιατί ο φοιτητικός συνδικαλισμός παραμένει αναγκαίος
Δε χρειάζεται να κοιτάξει κανείς πολύ μακριά για να συνειδητοποιήσει πως κάτι δεν πάει καλά. Η πολύπλευρη οικονομική κρίση, τα τελευταία χρόνια αγγίζει όλο και περισσότερο τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, πράγμα που υλοποιείται στη διαρκή μείωση των δικαιούχων σίτισης και στέγασης, την απόλυση διοικητικού προσωπικού, και τη γενική αδυναμία των πανεπιστημίων να καλύψουν τα βασικά τους έξοδα. Τα προβλήματα αυτά, και φυσικά τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης σε κάθε τομέα της κοινωνικής ζωής, είναι προβλήματα τα οποία όλοι αναγνωρίζουμε, γι’ αυτό και δεν είναι επί του παρόντος να επεκταθούμε εδώ εκτενώς. Συχνά όμως επιλέγουμε να τα αγνοούμε, είτε γιατί θεωρούμε πως δε μπορούμε να κάνουμε κάτι, είτε λόγω της κλασικής δεξιάς ρητορικής πως η «λιτότητα» είναι κάτι το αναγκαίο, πως είναι ο μοναδικός τρόπος για να «βγούμε απ’ την κρίση» και να «αρχίσει η ανάπτυξη». Η θέση αυτή είναι τουλάχιστον επιθετική, τη στιγμή που είναι ξεκάθαρο πως η «λιτότητα» πλήττει κατά κύριο λόγο τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, ανθρώπους οι οποίοι φέρουν ελάχιστη έως μηδενική ευθύνη για την κατάσταση της οικονομίας· τη στιγμή που καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια ώστε οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι τράπεζες να μείνουν ανέπαφες.
Υπάρχει λοιπόν άμεση ανάγκη αγώνα ενάντια στο καθεστώς λιτότητας, σε κάθε μορφή που μπορεί να πάρει. Παρ’ όλο που ο αγώνας οφείλει να είναι εξίσου πολύμορφος, ο συνδικαλισμός, η οργάνωσή μας δηλαδή ως φοιτητών, με στόχο τις διεκδικήσεις σε θέματα που μας αφορούν άμεσα, μπορεί να παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στον αγώνα αυτό. Όχι γιατί τα προβλήματα της υπόλοιπης κοινωνίας είναι λιγότερο σημαντικά, αλλά γιατί ως άτομα που βιώνουμε από πρώτο χέρι την κατάσταση των πανεπιστημίων, είναι θέμα στρατηγικής να δώσουμε μια κάποια προτεραιότητα στα ζητήματα αυτά, και να συμπράξουμε με άτομα που επηρεάζονται από αυτά με παρόμοιο τρόπο.
Άρα γιατί να μην ψηφίσουμε;
Λογική συνέχεια της παραπάνω συλλογιστικής είναι η συμμετοχή στο Σύλλογο Φοιτητών του εκάστοτε τμήματος. Η εικόνα όμως με την οποία έρχεται αντιμέτωπος κάποιος που αποφασίζει να συμμετάσχει σε μία συνέλευση ή να παρακολουθήσει μια συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου, σίγουρα δε θυμίζει συλλογικό αγώνα και οργάνωση των φοιτητών προς επίτευξη ενός κοινού στόχου. Αντιθέτως, το πρώτο που θα παρατηρήσει κανείς είναι άθλιες μικροπολιτικές διαμάχες μεταξύ των παρατάξεων, η καθεμία απ’ τις οποίες βλέπει ως αυτοσκοπό την προώθηση των θέσεων του αντίστοιχου κόμματος, και φυσικά την προβολή του τελευταίου με σκοπό την ένταξη περισσότερων φοιτητών σε αυτό. Ας μην ξεχνάμε φυσικά παρατάξεις (ονόματα δε λέμε) οι οποίες πάσχουν από πλήρη αδυναμία παραγωγής πολιτικού λόγου, και, εκτός των πολιτικών διαδικασιών τις οποίες αναγκαστικά παρακολουθούν, προσανατολίζονται αποκλειστικά προς την παροχή διασκέδασης στους εν δυνάμει ψηφοφόρους τους. Το τραγελαφικό της όλης υπόθεσης είναι πως τέτοιες παρατάξεις συνήθως αποσπούν τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων και καταλήγουν να κατέχουν τις πιο ισχυρές θεσμικά θέσεις εντός του μοναδικού φορέα συνδικαλισμού που μας είναι διαθέσιμος ως φοιτητές.
Που οφείλεται όμως αυτή η κατάσταση; Και, σημαντικότερα ακόμα, τι μπορούμε να κάνουμε για να την ανατρέψουμε; Κατά την άποψή μας, ο λόγος του εκφυλισμού των φοιτητικών συλλόγων πρέπει να αναζητηθεί στην ίδια του τη δομή. Ας σκεφτούμε, ποιο είναι το στοιχείο του συλλόγου που επιτρέπει σε έναν πολύ μικρό αριθμό φοιτητών να μιλάνε εκ μέρους ολόκληρου του φοιτητικού σώματος, με μόνη συμμετοχή του τελευταίου να είναι η ψήφος, μια φορά το χρόνο; Γιατί, ακόμα και στην περίπτωση της Γενικής Συνέλευσης, όπου ο κάθε φοιτητής έχει την ευκαιρία να συζητήσει και να αποφασίσει για ζητήματα που τον αφορούν, η όλη διαδικασία φαίνεται να υποκινείται από προφανή κομματικά συμφέροντα; Στην τελική, γιατί ο μέσος φοιτητής ασχολείται με την πολιτική μόνο στη σπάνια περίπτωση επίτευξης μια Γενικής Συνέλευσης;
Για μας, το στοιχείο των φοιτητικών συλλόγων το οποίο ναι μεν δεν προκαλεί άμεσα, αλλά επιτρέπει και ενισχύει τις παραπάνω προβληματικές είναι η ύπαρξη του Διοικητικού Συμβουλίου, ενός θεσμού κάθετης οργάνωσης, και επομένως των εκλογών για την ανάδειξη αυτού. Η διαδικασία της ψηφοφορίας δεν είναι παρά η ενσάρκωση της λογικής της ανάθεσης, μίας λογικής η οποία αδιαμφισβήτητα συμβάλλει στην ολοένα αυξανόμενη πολιτική αδράνεια του μέσου φοιτητή. Μιας λογικής η οποία αναδεικνύει δυο χούφτες ανθρώπων σε πολιτικούς φωστήρες κατά τη διάρκεια των γενικών συνελεύσεων, και τους δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν αποφάσεις εκ μέρους όλων μας όταν οι τελευταίες δεν είναι εφικτές. Αν θέλουμε να οργανωθούμε πραγματικά, οφείλουμε να ξεριζώσουμε τη λογική αυτή, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας, να γίνουμε ενεργά πολιτικά υποκείμενα και όχι απλοί ακόλουθοι της μίας ή της άλλης κομματικής γραμμής.
Οφείλουμε λοιπόν να αυτοοργανωθούμε
Θεωρούμε αυτονόητο πως οι αποφάσεις για θέματα που αφορούν το σύνολο των φοιτητών ενός τμήματος πρέπει να λαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο μέσω των Γενικών Συνελεύσεων, με ισότιμη συμμετοχή όλων των φοιτητών και το μέγιστο δυνατό βαθμό συνδιαμόρφωσης. Πέρα όμως από τη Γενική Συνέλευση, η οργάνωσή μας δε μπορεί παρά να είναι οριζόντια και από τα κάτω, κόντρα σε κάθε είδους κομματική και γενικότερα ιεραρχική λογική. Οποιαδήποτε πορεία δράσης μας οφείλει να πηγάζει άμεσα από τη βάση του εκάστοτε πολιτικού σχήματος, εξασφαλίζοντας τη γνησιότητα του αγώνα και αποτρέποντας την προώθηση οποιουδήποτε συμφέροντος πέραν του συλλογικού. Προτάσσουμε την αυτοοργάνωσή μας ως φοιτητές σε οριζόντιες, αντιιεραρχικές συνελεύσεις, ως μοναδικό τρόπο επιδίωξης ενός πιο συνειδητοποιημένου και ενεργού φοιτητικού κινήματος.
ΑΠΟΧΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΜΟΡΦΗ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ